Wartości
Moje wartości – co jest dla mnie ważne?
System wartości to jeden z najważniejszych elementów mających wpływ na życie zawodowe i karierę człowieka. Wartości i oczekiwania silnie związane są z potrzebami człowieka.
Odnosząc swój system wartości do planowania kariery zawodowej, dobrze jest myśleć o tym, co może być dla mnie ważne gdy zacznę pracować lub będę miał rodzinę. Czasami bowiem zawód, który ktoś wykonuje i daje mu wielką satysfakcję, może stać się w przyszłości przeszkodą w założeniu rodziny.
W planowaniu kariery zawodowej, bardzo ważne jest wiedzieć jakie wartości są dla nas najważniejsze i szukać informacji o tym, w jakich zawodach możemy te wartości realizować.
Dla każdego z nas praca pozwala realizować wiele wyznawanych wartości. Dla jednych będzie to możliwość spotykania nowych ludzi, dla innych zarabianie dużych pieniędzy, a dla jeszcze innych – pomoc dla innych lub możliwość wpływania na to, co się dzieje w kraju lub w regionie. Znając swój system wartości i oczekiwań wobec pracy i środowiska pracy, możemy odpowiednio wybrać takie zawody, które umożliwią nam ich spełnienie i przyczynią się do odczuwania zadowolenia z pracy.
Ocena własnej hierarchii wartości jest elementem strategii określenia prawidłowych wyborów życiowych, służy samoświadomości, szczególnie przydatnej w kształtowaniu motywacji do pracy. Schien (2006) na podstawie badań doszedł do wniosku, że istnieje ścisły związek miedzy wyznawanym systemem wartości, potrzebami, kompetencjami a obranym rodzajem kariery i wyodrębnił 8 grup takich wartości, nazwał je metaforycznie „kotwicami” kariery zawodowej.
Należą do nich następujące kompetencje:
- Kompetencje zawodowe – towarzyszy im dążenie do „bycia fachowcem” w konkretnej dziedzinie, potwierdzenia własnego mistrzostwa, awansu poziomego. Ludzie z takim systemem wartości najczęściej nie są zainteresowani stanowiskami kierowniczymi.
- Kompetencje menedżerskie – celem zawodowym staje się wówczas zdobycie nowych doświadczeń w zakresie zarządzania, podejmowanie decyzji, zwiększenie zakresu władzy, dążenie do sukcesu finansowego.
- Autonomia i niezależność – związana jest z dążeniem do poszerzenia marginesu własnej swobody, osoby silnie nastawione na niezależność nie poszukują stanowisk kierowniczych, ale nie chcą być jedynie wykonawcami poleceń zwierzchników. Ich celem jest praca na stanowisku samodzielnych specjalistów i związana z nimi odpowiedzialność.
- Bezpieczeństwo i stabilizacja – głównym motorem w tym przy przypadku jest emocjonalny związek z firmą, poczucie lojalności.
- Kreatywność – przejawia się w tym, że osoby twórcze chętnie posiadają wiedzę o sobie, organizacji i różnych jej podsystemach, dostrzegają problemy i rozwiązują je, dążą do wprowadzenia zmian, innowacji itd. Są zwykle mobilne i pozytywnie nastawione do rotacji jako drogi podwyższania kwalifikacji i awansu. Jedną z odmian kreatywności jest przedsiębiorczość.
- Usługi i poświęcenie dla innych – głównym celem w życiu staje się realizacja wartości humanistycznych, rozwiązywanie problemów politycznych, pomaganie innym, leczenie, nauczania. Osoby wyznające te wartości chętnie angażują się w akcje społeczne, podejmują pracę jako wolontariusze.
- Wyzwanie – podłożem działania jest tu chęć przeciwstawiania się trudnościom i możliwość podejmowania ryzyka. Osoby lubiące wyzwania chętnie podejmują pracę w środowisku stwarzającym okazję do walki i rywalizacji.
- Styl życia – osoby prezentujące te wartości starają się o zachowanie proporcji i harmonii między różnymi aspektami życia, a przede wszystkim pracą i życiem osobistym. Są gotowe zrezygnować z wyższych dochodów na rzecz spędzania większej ilości czasu z bliskimi. Sukces to dla nich coś więcej niż sukces zawodowy.